Boşanma davaları devam ederken veya sonuçlandığında olmak üzere mahkeme tarafından, sosyal ve ekonomik ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak, az kusurlu tarafın veya müşterek çocuğun yoksulluğa düşmesinin engellenmesi adına tarafların nafaka ödemesine hükmedilebilir.
Nafaka belirlenirken yoksulluğa düşme oranının yanı sıra tarafların maddi durum da gözetildiğinden; tarafların ödeyemeyeceği meblağlar hakkında karar verilmemektedir. Bunun yanı sıra maddi imkanların ve sair şartların değişmesi halinde, nafakanın artırılmasını, indirilmesini veya kaldırılmasını talep etme imkanı da bulunmaktadır. Dolayısıyla tüm bu şartlar doğrultusunda nafakanın ödenmemesinin, kötü niyetin varlığı anlamına geldiği kabul edilebildiğinden, yaptırımı daha ağır olmaktadır.
Nafakanın ödenmemesi durumunda başvurulacak yol, İcra ve İflas Kanunu’nun 344. Maddesinde; "Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra kararın gereği yerine getirilirse, borçlu tahliye edilir. Borçlunun, nafakanın kaldırılması veya azaltılması talebiyle dava açmış olması halinde, ileri sürdüğü sebepler göz önünde bulundurularak, tazyik hapsinin uygulanması bu davanın sonuna bırakılabilir.” denilmek suretiyle düzenlenmiştir.
Özetlemek gerekirse; aleyhinize, nafaka ödenmesine ilişkin karar verilmesi halinde, söz konusu nafaka tarafınızca ödenmezse, karşı tarafın şikayeti üzerine hakkınızda 3 aya kadar, disiplin hapis cezası niteliğindeki tazyik hapsine karar verilir. Bu hapis cezası; seçenek yaptırımlara çevrilemeyen, ön ödeme uygulanamayan, tekerrüre esas olmayan, şartla salıverilme hükümleri uygulanamayan, ertelenemeyen ve adli sicil kayıtlarına geçirilmeyen hapis türüdür.
Ancak bunun için; ara karar ya da gerekçeli karar niteliğinde bir mahkeme kararı olmalı, bu karara dayanarak başlatılan icra takibi kesinleşmiş olmalı, takibe ilişkin gönderilen icra emrinin tebliği üzerinden 1 ay geçmiş olmalı ve son olarak ödenmeyen nafakaya ilişkin icra takibi en geç 3 ay içinde yapılmalıdır. Uygulama, şikayet tarihinden geriye dönük 3 ay içerisindeki aya ilişkin nafakanın ödenmemesi hakkında başvurunun yapıldığının kabulü yönündedir.Şikayet dilekçesinde de suç tarihi olarak ödenmeyen nafakanın tarihinin yazılması gerekmektedir.
Yine bu süreç içerisinde nafaka borçlusu tarafından nafakanın indirilmesi ya da kaldırılması davası açılmış olması halinde; öne sürülen sebepler kapsamında tazyik hapsinin uygulanmasının; nafakanın indirilmesi ya da kaldırılması davası sonuçlanıncaya kadar bekletilmesi gerekmektedir.
Nafakanın ödenmemesi dolayısıyla hakkınızda şikayette bulunulması ve tazyik hapsine karar verilmesi durumunda; ödenmeyen aylara ilişkin nafakanın ödenmesi halinde, tazyik hapsi sonuçlanarak borçlunun tahliyesine karar verilir.